Hoe leren Nederlanders het beste? En hoe ondersteun je deze leerstijlen het beste als onderwijsorganisatie? Leerstijlen zijn een begrip uit de cognitieve psychologie. Ze beschrijven hoe mensen zich nieuwe kennis eigen maken. Dat werkt namelijk voor iedereen verschillend. Door stijlen te (her)kennen wordt onderwijs dus beter. Je komt zo beter tegemoet aan ieders unieke leerbehoeften. Daarom kijken we naar wat deze stijlen precies inhouden en hoe je als onderwijzer in Nederland stijlen kunt toepassen bij het maken van lessen. Ook gaan we in op hoe je de oplossingen van Promethean daarbij gebruikt.
Wat is een leerstijl?
Een leerstijl bestaat uit bepaalde gedragingen en voorkeuren om nieuwe informatie op te nemen. Zo zijn het lezen van (theoretische) informatie en het toepassen of nadoen van iemands voorbeeld, voorbeelden van een bepaalde leerstijl. Je leert een nieuwe vaardigheid door iemand anders na te doen, maar ook door over iets nieuws te leren. Niet iedereen heeft daarin dezelfde voorkeuren. Welke voorkeuren er precies bestaan, is in de afgelopen decennia door verschillende wetenschappers onderzocht. Op basis van onderzoek groeperen zij leerstijlen. Door deze te categoriseren en kenmerken te identificeren, helpen zij onderwijzers en onderwijsinstellingen deze stijlen te herkennen. Door ze te herkennen en er rekening mee te houden, verbeteren de leerprestaties.
Een persoon heeft in principe niet maar één leerstijl. Dat wil zeggen dat stijlen vaak gecombineerd worden, of elkaar opvolgen. Manieren en stijlen van leren gaan dus niet alleen over de voorkeuren van een student, maar ook over de volgorde van leren. Een combinatie van leeractiviteiten op basis van soorten leerstijlen, zorgt dat kennis het beste behouden wordt. Effectief onderwijs bestaat uit de toepassing van verschillende leerstijlen, het liefst in een bewuste volgorde.
Natuurlijk is het zo dat bewustzijn over stijlen niet voldoende is voor onderwijs dat daar goed bij aansluit. Ook de juiste lesvormen en hulpmiddelen zijn daarbij cruciaal. Iemand die vooral toegepast leert, wil niet alleen maar luisteren naar een docent. Promethean ondersteunt leren volgens verschillende leerstijlen met hardware én software, zoals ActivInspire.
Leerstijlentest
Je kunt het lesaanbod afstemmen op de aanwezigheid van verschillende leerstijlen en leervoorkeuren bij je leerlingen. Daarvoor hoef je niets te weten over ieders individuele voorkeuren. Goed onderwijs is in de meeste gevallen een combinatie van klassikaal en individueel. Bij individuele begeleiding is het goed om iemands voorkeuren te kennen. Daarvoor kun je een leerstijlentest afnemen. Dat kan op allerlei niveaus en manieren. Bijvoorbeeld door een professional. Ook zijn er online testen beschikbaar. Dit is in de meeste gevallen het makkelijkst. Vertrouw daarbij natuurlijk ook je eigen observaties en kennis als onderwijsprofessional.
Welke verschillende leerstijlen bestaan er?
Met name twee wetenschappers zijn bekend om hun onderzoek naar soorten leerstijlen. David Kolb en Jan Vermunt onderzochten verschillende leerstijlen. Zij categoriseren deze stijlen elk op een andere manier.
Leerstijlen Kolb
David Kolb onderscheidt vier verschillende stijlen. Daarbij gaat hij uit van het doorlopen van verschillende stijlen binnen het leerproces. Leren gebeurt dus niet exclusief volgens één leerstijl, maar juist door een cyclus tussen de stijlen te doorlopen.
Leerstijl Doener
Een doener past opgedane kennis liefst direct toe. Voordat de les overgaat op nieuwe materie, past de doener zojuist opgedane kennis het liefst meteen toe in een experiment.
Leerstijl Dromer
Een dromer observeert en stelt zich voor: ‘wat als…?’. Zij hoeven een experiment of kennis niet te reproduceren, maar stellen zich voor in de schoenen van iemand te staan die iets ervaart of ontdekt. Deze stijl gaat dus erg over verplaatsing in de ander en het eigen voorstellingsvermogen.
Leerstijl Denker
Het liefst gaat de denker nog een stap verder dan het ervaren van kennis in de praktijk of gedachte. De denker denkt na over de consequenties van kennis en over vervolg hypotheses. Wat zijn de gevolgen van deze kennis voor bestaande kennis?
Leerstijl Beslisser
De beslisser gaat aan de slag met de hypotheses van de denker. Er ligt nieuwe kennis in het verschiet als die hypotheses getest worden met experimenten. De beslisser gaat hiermee aan de slag.
De leerstijlen van Kolb bieden onderwijzend personeel een ideale basis voor het samenstellen van lessen en lesprogramma’s. Juist omdat de verschillende fases van leren elkaar opvolgen. Kolb onderscheidt in zijn theorie ook de overgangsfases tussen de stijlen:
1. Ervaren (aanwijsbare ervaringen opdoen)
2. Reflecteren (observeren en nadenken)
3. Conceptualiseren (vormen en formuleren van abstracte begrippen)
4. Toepassen (experimenteren en toetsen met experimenten)
Leerstijlen Vermunt
Jan Vermunt is sinds de jaren 90 een bekende wetenschapper op het gebied van didactiek en cognitieve psychologie. Op basis van zijn onderzoek naar leren in het hoger onderwijs, onderscheidt hij vier stijlen, net zoals Kolb dat doet. Deze stijlen zijn wel exclusiever van opzet dan die van Kolb. Dat wil zeggen: mensen hebben binnen een bepaalde context een voorkeur voor één bepaalde leerstijl. Die context hangt niet alleen af van hetgeen dat geleerd wordt, maar ook van de motivatie van de scholier of student. Sommige kennis leent zich beter voor een bepaalde leerstijl. Onderwijzers hebben desondanks te maken met verschillende leerstijlen en stemmen hun lessen daar bij voorkeur op af. Dat levert de beste resultaten op.
Vermunt onderscheidt de volgende stijlen:
Betekenisgerichte leerstijl
Mensen met deze leerstijl zoeken verdieping. Zij prioriteren nieuwe kennis en zoeken verdieping waar hun interesse ligt. Kennis staat niet op zichzelf, maar is ingebed in relevante context. Deze leerstijl is dominant in het Nederlandse hoger onderwijs.
Reproductiegerichte leerstijl
Heb je topografie geleerd op de basisschool? Dit was toepassing van de reproductiegerichte leerstijl bij uitstek. Ook veel taalonderwijs past dit toe. Rijtjes en plaatsnamen uit je hoofd leren. Voor mensen met een voorkeur voor deze leerstijl is dit een prettige manier om te leren. Zij hechten waarde aan aantoonbare kennis en erkenning daarvan in diploma’s en certificaten.
Toepassingsgerichte leerstijl
Deze leerstijl past goed bij beroepsgerichte leertrajecten. Kennis ontstaat hier door aangeleerde vaardigheden in de praktijk toe te passen. Met deze leerstijl ontstaat gedetailleerde, praktische kennis over een beperkt aantal onderwerpen.
Ongerichte leerstijl
De ongerichte leerstijl geldt binnen de theorieën van Vermunt als een soort van restcategorie. Wie ongericht leert heeft geen duidelijke voorkeur voor een bepaalde leerstijl of is onzeker over zijn of haar motivatie en doelen. Bevlogenheid bij onderwijzers is hier erg belangrijk.
Waarom leerstijlen?
Het onderzoeken van de leervoorkeuren en gewoontes bij scholieren en studenten is een relatief recent fenomeen. Pas enkele decennia houdt de wetenschap zich hier intensief mee bezig. Het kennen van verschillende soorten leerstijlen en het afstemmen van lessen daarop is cruciaal voor het behalen van betere leerresultaten. Samen met het leerdoel en het kennis- en ontwikkelingsniveau van de leerlingen is het belangrijke context voor het samenstellen van een effectief lesprogramma.
Ook als individu is het goed meer te weten over je eigen leervoorkeuren. Iedereen kent tenslotte de ervaring dat iets nieuws leren moeilijk is. Dat hoort er een beetje bij, maar dat kan ook komen omdat je iets niet op de goede manier leert. Door je eigen stijlen en voorkeuren te kennen, leer je sneller nieuwe dingen. Leren volgens je eigen voorkeuren maakt leren leuker en productiever. Er is minder frustratie over onderwijs dat niet goed aansluit en over gebrekkige voortgang. Wie leert in overeenstemming met de eigen leervoorkeuren, blijft geboeid en leert beter.
Verschillende soorten leerstijlen toepassen in onderwijs
Met Promethean pas je verschillende leerstijlen toe in je lessen. Dat komt omdat een digibord van Promethean véél meer mogelijkheden biedt dan het traditionele schoolbord. Een traditioneel schoolbord is vooral gericht op het overdragen van theoretische kennis en past niet goed bij alle leerstijlen. Ook het combineren van leerstijlen – cruciaal volgens Kolb – is lastig met alleen een traditioneel schoolbord. De digitale revolutie van het digibord maakt het je makkelijker dan ooit om verschillende leerstijlen toe te passen. Zeker als leerlingen of studenten met tablets aan de les deelnemen. Schets een probleem of doe iets voor in klassikaal verband en daag studenten uit om zelf een oplossing te bedenken of jouw handeling te herhalen. Via een Promethean ActivPanel delen studenten het resultaat van hun eigen toepassing makkelijk met de hele groep.
Leerstijlen basisonderwijs
De toepassing van verschillende soorten stijlen met een digibord kan op elk niveau. Ook in het basisonderwijs. Verschillende stijlen van leren zijn geen abstracte context om alleen het hoger onderwijs mee in goede banen te leiden, maar een realiteit voor iedereen die nieuwe kennis verwerft. Gebruik bewustzijn over soorten leerstijlen om leren leuk te maken. Leuk voor alle leerlingen, ongeacht leerstijl. Maak je lessen divers en wissel niet te snel van leerstijl. Het toepassen van leerstijlen in het basisonderwijs betekent niet dat je elk half uur van stijl wisselt. Wees je in plaats daarvan bewust van leerstijlen, de mogelijkheden en hulpmiddelen die je hebt en maak daarmee verschillende soorten lessen.
Wil je weten hoe verschillende leervoorkeuren jouw manier van lesgeven met een digibord beïnvloeden? Promethean helpt je graag op weg bij het optimaal gebruiken van je digibord. Vraag een demo aan en wij vertellen je er alles over.
Gerelateerde artikelen
Veelgestelde vragen – FAQ
Wat is de betekenis van leerstijlen?
Leerstijlen gaan over de manier waarop je bepaalde nieuwe informatie of vaardigheden leert. Deze manieren zijn onderwerp van wetenschappelijke theorieën en dus onderzocht door verschillende wetenschappers. Onderwijzers passen deze stijlen toe om lessen te geven die beter aansluiten op de leerbehoeften van scholieren en studenten.
Welke leerstijl past bij mij?
Over stijlen van leren zijn verschillende theorieën. Volgens sommige theorieën heb je niet maar één leerstijl. Door de verschillende theorieën te bestuderen en over de kenmerken van verschillende stijlen te lezen, herken je je eigen voorkeuren. Het doen van een (online) leerstijlentest is ook een manier om achter je eigen voorkeuren te komen.
Waarom een leerstijlentest?
Met een leerstijlentest kom je achter je eigen leervoorkeuren en leer je gemakkelijker nieuwe dingen. Je weet dan hoe je het beste en het makkelijkste leert. Veel van deze testen zijn eenvoudig en snel te doen.
Welke leerstijlen zijn er?
Over stijlen van leren zijn verschillende theorieën. Zo zijn de theorieën van Kolb en Vermunt erg bekend. Zij gaan beide uit van vier verschillende voorkeuren of stijlen. Je leerstijl hangt dus af van de theorie die je gebruikt.