Tientallen jaren geleden was de heersende visie op leren en ontwikkelingen, één die nogal star was. Er is één manier om een onderwerp onder de knie te krijgen en veel herhaling is de sleutel tot leren. Daar zijn we van teruggekomen. Tegenwoordig zien we in dat afwisseling belangrijk is bij leren. Ook hebben verschillende mensen verschillende manieren van optimaal leren. Blended learning is een manier van leren en ontwikkelen die dat onderstreept.
Promethean is groot pleitbezorger van nieuwe en afwisselende manieren van leren. Ook blended learning is daar een prominent voorbeeld van. Sterker nog: dankzij onze technologie en de mogelijkheid om altijd en overal op je eigen manier te leren en te onderwijzen, versnellen we de ontwikkelingen op dat vlak. Maar voordat we je meenemen in enkele voordelen van blended learning, leggen we eerst het begrip nog iets beter uit.
Wat betekent blended learning?
Als term horen we blended learning steeds vaker, maar we voelen ook allemaal aan dat het een beetje een containerbegrip is. Verschillende mensen bedoelen er soms verschillende dingen mee. ‘Wat is blended learning?’ is een vraag die we dan ook niet eenduidig kunnen beantwoorden. De meest gehanteerde definitie is een combinatie van ten minste twee soorten onderwijs. Bijvoorbeeld contactonderwijs en online leren. Ook deze definitie hangt af van hoe je verschillende onderwijsvormen definieert en onderscheidt. Belangrijker dan de precieze definitie van blended onderwijs is de achterliggende gedachte: afwisseling en erkenning van verschillende persoonlijke voorkeuren op leergebied.
Blended learning kan op verschillende manieren worden toegepast, afhankelijk van de behoeften van de leerlingen en de doelen van de docent. Bijvoorbeeld door het aanbieden van online modules die de studenten kunnen volgen in hun eigen tijd en tempo, en vervolgens de inhoud klassikaal te bespreken. Of door een mix te maken van traditionele lessen en online lessen, waarbij de docent bijvoorbeeld tijdens de klassikale lessen meer ruimte heeft voor interactie en vragen. Ook wordt blended learning in vrijwel elke levensfase toegepast. Blended learning is in hoger onderwijs vaak al de norm, maar ook in het basisonderwijs, middelbaar onderwijs en bij leertrajecten voor bedrijven wordt het steeds populairder.
Ook kan blended learning worden toegepast om verschillende leerstijlen te accommoderen. Sommige studenten leren bijvoorbeeld beter door te luisteren, terwijl anderen visueel zijn ingesteld en beter leren door middel van beelden en video’s. Door verschillende leermethoden te combineren, kan blended learning helpen om aan de verschillende behoeften van studenten tegemoet te komen. Een voorwaarde voor blended learning is natuurlijk technologie. Het is dan ook geen toeval dat de term zijn intrede deed in de jaren 80 van de 20ste eeuw, toen de eerste personal computers verschenen. Promethean erkent de cruciale rol die technologie speelt bij het faciliteren van blended onderwijs en onze digiborden als het ActivPanel en het ActivBoard Touch ondersteunen dan ook diverse manieren van blended learning.
Waar weinig discussie over bestaat is dat blended learning zowel leerlingen als docenten veel te bieden heeft. Zeker als de juiste randvoorwaarden aanwezig zijn. Laten we eens ingaan op enkele voordelen van blended learning.
Voordelen blended learning
Er zijn veel redenen te noemen waarom blended learning aan een opmars bezig is. Betere technologie om het te ondersteunen is er een van, maar ook het feit dat het veel voordelen biedt.
1. Persoonlijk
Een uitdaging die al zo oud is als klassikaal onderwijs, bestaat uit de verschillende leerbehoeften. Want ongeacht de heersende onderwijsfilosofie, weet elke docent dat elke leerling verschillend is. Verschillen in leertempo zijn niet noodzakelijkerwijs alleen het gevolg van vaardigheid of leervermogen, maar ook het gevolg van de manier van onderwijs. Blended learning schaalt veel beter. Zo kun je als docent video’s opnemen met toelichting of verdieping op bepaalde onderwerpen en die meerdere jaren gebruiken. Zo ben je bijna op twee plaatsen tegelijk. Het gevolg is dat je meer aandacht kunt hebben voor de leerbehoeften van individuele leerlingen en het beter kunt uitdagen op hun eigen niveau en behoeften.
2. Flexibel
Elke docent herkent het: lesstof wordt steeds vaker ingehaald door de realiteit. Het ontwikkelen van lesstof kost enkele jaren en tegen de tijd dat je het behandelt voor de klas, is sommige inhoud al niet meer actueel. Door de buitenwereld naar binnen te halen en een deel van het onderwijsprogramma naar het internet te verplaatsen, is het eenvoudiger om de actualiteit bij te benen. Statisch onderwijsmateriaal is voor veel onderwerpen steeds kwetsbaarder. Een online, interactief lesprogramma dat je zelf vormgeeft en aanpast, biedt de flexibiliteit die je nodig hebt in de 21ste eeuw.
3. Interactie
Qua interactie wint niets het van traditioneel, klassikaal onderwijs, toch? Dat is een verleidelijke gedachte. En, voor de goede orde, bij Promethean vinden we onderwijs waarbij je elkaar in de ogen kijkt nog steeds zeer waardevol. Tegelijk weet je als docent ook hiervan de beperkingen. Het is moeilijk om iedereen in een klas van 30 actief bij de les te betrekken. Interactie kan vele vormen aannemen. Met een online quiz betrek je leerlingen soms veel makkelijker bij de les en heb je ook harde data over participatie. Vraag feedback op lessen of daag leerlingen uit met iets dat ze leuk vinden. Met gebruik van technologie en blended learning gaan er werelden van mogelijkheden voor je open.
De belangrijkste manier van interactie die blended onderwijs ondersteunt is die tussen leerlingen onderling. Waar bij traditioneel onderwijs de docent de belangrijkste bron van kennis is, schept blended learning veel meer mogelijkheden voor leerlingen om van elkaar te leren. Werken in groepen en gezamenlijke verantwoordelijkheid zijn er vaak een belangrijk deel van. Het gevolg is dat leerlingen die meer moeite hebben met een onderwerp niet afhaken, maar de kans krijgen om meegenomen te worden door leerlingen die een onderwerp minder lastig vinden.
4. Beter onderwijs
Blended onderwijs is op zich niet per se beter dan andere onderwijsvormen. Want de vorm van onderwijs bepaalt natuurlijk nooit de kwaliteit ervan. Wel biedt blended learning veel meer mogelijkheden om de kwaliteit van onderwijs te evalueren en te verbeteren. Voorzie onderwijsblokken, lessen of andere eenheden van evaluaties. Dat kan met een simpel formulier, maar er zijn ook andere manieren. Trap ook niet in de valkuil om te vaak te vragen naar meningen. Uiteindelijk moeten evaluaties en beoordelingen de kern van onderwijs natuurlijk niet in de weg zitten. Maar meer dan andere vormen van onderwijs laat evaluatie zich makkelijk verweven in blended onderwijs. Dat geeft jou als docent meer mogelijkheden dan ooit tevoren om je lessen beter én leuker te maken.
5. Vaardigheden in plaats van kennis
Misschien wel een van de meest onderscheidende kenmerken van blended learning, is dat het heel actief kan zijn. Traditioneel klassikaal onderwijs is vrij passief. De docent vertelt en pas als deze klaar is, volgt actie bij de leerling, in de vorm van bijvoorbeeld het maken van een opdracht. Bij blended learning leg je vaak veel meer verantwoordelijkheid bij de leerling. Bijvoorbeeld door zelf online informatie te zoeken of een collage, video of presentatie te maken. Dankzij het betrekken van online tools, is dat voor iedere leerling haalbaar. Het resultaat van zo’n leertraject is niet alleen inhoudelijke kennis over een onderwerp, maar ook een belangrijke vaardigheid als het maken van een video, het geven van een presentatie of online brononderzoek.
Nadelen blended learning
Over de voordelen van blended learning zijn boeken vol geschreven. Dat wil niet zeggen dat er geen nadelen van blended learning zijn. Een van de belangrijkste is dat de verleiding op de loer ligt om de techniek centraal te stellen. Ook in het moderne klaslokaal staat nog steeds de leraar centraal en niet het digibord. Ongeacht de haast onbeperkte mogelijkheden van die laatste. De kern van goed onderwijs zijn inspirerende leraren die niet alleen kennis overbrengen maar leerlingen ook inspireren en hen meenemen in de relevantie van die kennis; waarom leren we wat we leren?
Een ander nadeel is dat blended learning niet van de ene op de andere dag geïmplementeerd is. Sterker nog: geleidelijke implementatie komt de resultaten ten goede. Leerlingen en vooral ook leraren moeten vertrouwd raken met de nieuwe werkwijze en daar ook achter staan. Blended learning en onderwijsontwerp gaan hand in hand. Het komt niet magisch tot stand, maar is onderdeel van een goed onderbouwd onderwijsplan en een visie voor leren in de 21ste eeuw.
Aan de slag met blended learning
Om blended learning echt in de steigers te zetten, heb je een visie nodig en de juiste technologische randvoorwaarden. Bij Promethean helpen we je met beide. Met onze digiborden en software ondersteunen we blended learning op elke denkbare wijze, en met een heldere achterliggende gedachte over het hoe en waarom. Daar vertellen we je graag meer over. Stel ons je vraag over blended learning, digiborden en deel je visie op hedendaags onderwijs!