De ontwikkelingen in het onderwijs gaan razendsnel. Nog nooit in de geschiedenis volgde veranderingen, in de onderwijswereld, zich zo snel op. Vooral de technologische vooruitgang en de mogelijkheden van het internet zorgen voor een ware revolutie in de klas.
Ook de coronacrisis vraagt om een snellere adoptie van werken en leren op afstand. Online onderwijs en virtuele klaslokalen zijn daarmee definitief doorgebroken. Bovendien verwachten leerlingen en cursisten van alle niveaus van hun opleider steeds vaker dat het leren op afstand tot de mogelijkheden behoort. Het geeft commerciële opleiders op die manier een interessant concurrentievoordeel.
Voor wie nog niet of minder bekend is met het fenomeen online classroom of virtueel klaslokaal, lees je hier meer over wat een virtueel klaslokaal precies is, de voor- en nadelen en geven we een aantal handige tips en tricks bij deze moderne vorm van onderwijs.
Wat is een virtueel klaslokaal?
Een virtueel klaslokaal bestaat uit een online leeromgeving, waardoor de leerlingen niet meer van een specifieke plaats afhankelijk zijn. Zij kunnen op hun eigen tempo thuis, of op elke andere plek in de wereld met een internetverbinding leren. Slechts met behulp van een smartphone, tablet of laptop bezoekt de leerling het internetadres waar de lessen staan. Deze lessen kunnen live door een docent worden gegeven, of eerder opgenomen zijn en kunnen op elk willekeurig tijdstip terug gekeken worden.
De mogelijkheden van een live virtual classroom
Een locatie waar alle lessen terug te kijken zijn, is als naslagwerk ideaal. Toch is het vooral de interactieve vorm van een virtual classroom die nog het meeste lijkt op een traditionele les. Er zijn hierbij meerdere vormen mogelijk. Zo kunnen leerlingen op afstand inloggen bij een les die ergens anders daadwerkelijk gegeven wordt. In het fysieke klaslokaal zijn eventueel andere leerlingen aanwezig, terwijl de les via internet voor de leerlingen op afstand wordt gestreamd. De studenten op afstand zijn virtueel aanwezig en stellen vragen via een chatfunctie of webcam. In veel gevallen gebruiken de leerlingen op afstand hun camera en worden alle, op afstand aanwezige, leerlingen centraal in de klas op een digitaal whiteboard of digibord getoond.
Op dit scherm kunnen tegelijkertijd video’s, presentaties, documenten of andere digitale bronnen met zowel de fysiek aanwezige, als de leerlingen op afstand worden gedeeld. Op die manier ontstaat hierbij vaak veel interactiviteit tussen de docent, fysiek aanwezige leerlingen en de deelnemers op afstand. De online deelnemers hebben daardoor echt het gevoel bij de les te zijn.
Voordelen van een virtueel klaslokaal
Een virtueel klaslokaal is een vorm van e-learning. De mogelijkheden die deze vorm van onderwijs biedt, zijn ongekend en bieden zowel de docent als leerling veel voordelen;.
- Een online klaslokaal maakt het mogelijk om mensen die ver uit elkaar wonen, of door andere beperkingen niet aanwezig kunnen zijn, alsnog bij elkaar te brengen.
- De grootte van een klas kent geen beperking wanneer deelnemers op afstand meekijken.
- Het opnemen van lessen is mogelijk. Je maakt deze lessen eenvoudig beschikbaar voor leerlingen die afwezig waren, of de stof graag nog eens willen doornemen.
- Tijdens de recente perioden van lockdowns is een online klaslokaal de perfecte manier om te zorgen voor meer medische veiligheid.
- Een online klaslokaal spaart het milieu, doordat er minder of geen reisbewegingen noodzakelijk zijn.
- Doordat de reistijd vervalt, blijft er meer tijd over om aan de les of andere zaken te besteden. Ook de leraar bespaart tijd, doordat lessen kunnen worden opgenomen. Je krijgt minder vragen, doordat leerlingen zich de lesstof sneller eigen maken.
- Als leerling maak je geen kosten voor het reizen naar een fysiek klaslokaal. Als docent bespaar je op fysiek lesmateriaal.
- Een online klaslokaal is ideaal als onderdeel van een hybride onderwijsvorm, waarbij een deel van de lessen fysiek en een deel online plaatsvindt.
Nadelen van een virtual classroom
Hoewel de voordelen van een online klaslokaal het met afstand winnen van de nadelen, benoemen we de eventuele nadelen ervan ook:
- Online lesgeven vereist een iets andere omgang met de leerling. Als docent betekent dat; extra letten op je uitspraak, langzamer spreken en bewuster de interactie met leerlingen opzoeken. Het kan soms lastig zijn om te zien of een leerling nog steeds goed luistert, of wanneer de aandacht verslapt.
- Een online klaslokaal is toegankelijk via internet. In het kader van de regels uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) betekent dat extra beveiliging nodig is, om hacks, cyberaanvallen of het lekken van privacygevoelige gegevens te voorkomen. Het vereist dus dat je nadenkt over de beveiliging van persoonsgegevens, maar ook de toegang tot de les zelf en het overige online beschikbare lesmateriaal veilig houdt. Voor een aantal scholen of docenten werpt dit een extra drempel op.
- Grotere afhankelijkheid van hard- en software. Daarnaast is een kwalitatieve internetverbinding absoluut noodzakelijk. Een les streamen vanuit een fysiek klaslokaal met een slecht wifi-verbinding vormt soms een uitdaging. Ook is het belangrijk om te werken met gebruiksvriendelijke e-learning software, draaiende op goede hardware om virtueel leren tot een succes te maken.
5 tips en tricks voor maximaal resultaat met een online klaslokaal
Virtuele klaslokalen zijn bezig met een grote opmars. Niet voor niets, want onderwijs op afstand biedt veel voordelen voor zowel de docent als leerling. Het is toepasbaar op alle soorten onderwijs, verschillende niveaus en leeftijden. Bovendien versnelt de coronacrisis de adoptie van virtuele klaslokalen, waardoor het steeds meer de nieuwe standaard wordt.
Ben je docent, of op een andere manier werkzaam in het onderwijs en heb je interesse in de aanschaf van de middelen om je leerlingen een online classroom te kunnen bieden? Dan volgen hier een aantal praktische tips voor een virtueel klaslokaal.
Tip #1: Zorg voor een goede voorbereiding
De keuze voor goede hard- en software om een online classroom op te zetten is het halve werk. Daarnaast is het als docent belangrijk om de werking van het systeem te beheersen. Gelukkig werkt alles erg gebruiksvriendelijk en stel je de meeste voorkeuren eenvoudig in. Het is als docent van belang dat je het virtuele klaslokaal goed beheerst en de mogelijkheden kent. Op die manier weet je precies welke toepassing voor welke les geschikt is.
Bereid de lesmaterialen voor, zodat je ze tijdens de les eenvoudig, met zowel de fysieke als online aanwezigen, kunt delen. Zorg voor een gestructureerd verhaal en presenteer dit in de les. Het is goed om te weten dat de les kan worden opgenomen, zodat leerlingen of cursisten de lesstof nog eens kunnen bekijken.
Tip #2: Heet iedereen persoonlijk welkom
Zoals je een klas toespreekt en groet bij binnenkomst, zo geldt eigenlijk hetzelfde voor online aanwezige leerlingen. Wellicht zie je alleen een gebruikersnaam in een chat, of is iemand met beeld via zijn of haar webcam aanwezig. Heet iedere online leerling persoonlijk welkom. Schenk eventueel aandacht aan dingen die je opvallen, of dat je het waardeert dat ze aanwezig zijn.
Tip #3: Verweef online en klassikaal lesgeven met elkaar
Bestaat een virtueel klaslokaal uit zowel fysieke als online deelnemers? Probeer de online leerlingen dan zoveel mogelijk bij de fysieke les te betrekken en vice versa. Een goede manier om dit te doen, is om te werken met de split screen-functionaliteit van het digibord. Op deze manier zien de leerlingen elkaar op het scherm, terwijl het andere deel van het scherm de gedeelde lesstof toont.
Laat eventuele praktijkinstructies of voorbeelden duidelijk zien en zorg daarbij voor interactie met zowel de leerlingen in het klaslokaal als de online deelnemers. Kijk ook regelmatig naar het scherm, om te zien of de online deelnemers nog aandachtig luisteren. Geef iedereen de ruimte om je te onderbreken om een vraag te stellen, of feedback te vragen. Zo betrek je iedereen persoonlijk bij de les.
Tip #4: Houd de les levendig
Waar het bij fysieke aanwezigen in een klaslokaal soms al een uitdaging is om hen letterlijk bij de les te houden, geldt dat voor online deelnemers des te meer. Online verslapt de aandacht sneller wanneer een les niet voldoende inspireert, motiveert of stimuleert.
Zorg daarom voor uitgebreide mogelijkheden voor interactie en ondersteun je les met multimediale content. Stel vragen aan online deelnemers en stimuleer hen zoveel mogelijk actief te participeren. Wanneer de les meerdere uren duurt, helpt het om regelmatig een korte pauze in te lassen. Op die manier blijft de aandacht beter behouden.
Tip #5: Zorg voor een goede afsluiting van de les
Nadert het einde van de les? Rond dan af door deelnemers de gelegenheid te geven vragen te stellen, of opmerkingen te maken. Vraag ook zelf actief naar hoe de leerlingen de les hebben ervaren. Zijn er verbeterpunten voor de volgende keer, of eventuele verzoeken? Sluit vervolgens de les af en geef eventueel aan welke lesstof je de volgende keer behandelt.
Zelf een virtual classroom realiseren?
Digitalisering in het onderwijs is niet meer te stoppen. Laat je niet ontmoedigen door weerstand, maar omarm de mogelijkheden die virtual classrooms en digiborden bieden. Promethean schept orde in de chaos van al deze mogelijkheden. We realiseren het onderwijs van de toekomst met innovatieve digitale whiteboards met alle denkbare functionaliteiten voor virtuele klaslokalen.
Zo beschikt het scherm van de ActivBoard Touch over een eenvoudige interface, waarop online deelnemers tegelijkertijd met de lesstof kunnen worden getoond. Als docent houd je de volledige controle en geef je leerlingen tegelijkertijd de mogelijkheid om maximaal met de les mee te doen.
Benieuwd naar alle mogelijkheden van een virtueel klaslokaal? Welke specifieke voordelen een online classroom en de oplossingen van Promethean jou als leraar te bieden hebben? Vraag vandaag nog een vrijblijvende live (online) demo aan.