De laatste jaren is blended learning als nieuwe onderwijsvorm sterk in opkomst. Deze vorm van door technologie ondersteund onderwijs combineert een klassikale opleiding met de toepassing van elektronische hulpmiddelen, zoals geavanceerde digitale whiteboards. Dergelijke interactieve digiborden ondersteunen het onderwijs en maken het voor leerlingen gemakkelijker de lesstof sneller te absorberen.
Wat is blended learning precies en hoe kunnen digitale whiteboards helpen met blended leren? En hoe komt het gebruik van digiborden in een blended of hybride leeromgeving maximaal tot zijn recht? In dit artikel leest u er alles over.
Wat is blended learning?
Blended learning staat voor een combinatie van online en offline onderwijs. Het is een mix, of in het Engels gezegd een ‘blend’ van verschillende onderwijsvormen. Docenten geven zowel traditioneel klassikaal onderwijs en bieden daarnaast lessen aan via een digitaal hulpmiddel. Het digitale gedeelte bestaat bijvoorbeeld uit interactieve content zoals instructievideo’s, afbeeldingen of vragenlijsten. Deze content is doorgaans online, of via een ander digitaal platform te vinden ter aanvulling op de klassikale lessen.
De combinatie van klassieke educatie en digitale onderwijsvormen is bijzonder krachtig. In het klaslokaal volgen leerlingen of cursisten lessen en heeft de docent ruimte voor practica en mondelinge of schriftelijke overhoringen. Vervolgens verdiepen leerlingen zich online verder in de leerstof. Op deze manier stelt blended leren hen in staat om zich de vereiste kennis op hun eigen tempo eigen te maken. Vaak is de online omgeving zelfs gepersonaliseerd en daarmee optimaal afgestemd op de individuele leerbehoefte van een leerling of cursist.
Blended leren is daarmee een ideale onderwijsvorm, omdat het de traditionele face-to-face instructie en practica aanvult met online of digitale informatie. Een animatie zegt vaak veel meer dan alleen een mondelinge beschrijving, om maar een voorbeeld te noemen.
Hybride leren: fysieke aanwezigheid niet noodzakelijk
Ook hybride leren is sinds de toename van het thuiswerken en thuisonderwijs vanwege de coronacrisis in een versnelling gekomen. De klassieke onderwijsvorm waarbij een docent kennis op leerlingen overbrengt verliest steeds meer terrein. Vooral op hogescholen en universiteiten is de fysieke aanwezigheid van studenten al steeds minder vanzelfsprekend. Het streamen of opnemen en on-demand bekijken van virtuele lessen in een hybride leeromgeving is een steeds gebruikelijker alternatief. Wanneer men spreekt van blended of hybride leren, is het echter goed om daarbij onderscheid te maken tussen blended en hybrid learning.
Verschil hybrid learning en blended learning
Net zoals blended learning is hybrid learning een combinatie van klassikaal (offline) en online leren. Met als grote verschil dat het accent bij hybrid learning vooral op locatie ligt. Hybride leren geeft daardoor de mogelijkheid om het reguliere klassikale onderwijs op een externe locatie online te volgen. Denk aan een livestream van een les of cursus, waarbij de leerlingen of cursisten de inhoud vanuit huis op een scherm meekijken. Het geeft de keuzevrijheid om fysiek aanwezig te zijn, of de opleiding online te volgen. De uitdaging voor de docent in een hybride leeromgeving is dat hij of zij zowel aandacht moet geven aan interactie met de studenten ter plaatse, als de online deelnemers.
Digitaal leren in een stroomversnelling
Leren via digitale middelen vormt een belangrijk onderdeel van blended leren. Zeker sinds de coronacrisis en maatregelen daartegen is klassikaal onderwijs niet vanzelfsprekend meer. In die zin heeft de pandemie de invoering en acceptatie van hybride en blended learning in een stroomversnelling gebracht. De meeste opleidingen en scholen maken inmiddels al gebruik van een of meerdere vormen van blended leren, bijvoorbeeld door het digitaal aanbieden van lesmateriaal zoals sheets, afbeeldingen en op de leerstof aansluitende video’s. Er staan zelfs complete registraties en streams van lessen online, zodat leerlingen of cursisten op hun gemak en eigen tempo verder leren wanneer het hen uitkomt.
Waarom blended learning?
Zowel commerciële opleiders als het landelijke onderwijsstelsel ontdekken de mogelijkheden van blended leren steeds meer. Inmiddels is er geen universiteit of hogeschool meer die niets met hybrid of blended learning doet. Het grote voordeel daarvan is de enorme flexibiliteit die het zowel docenten als leerlingen geeft. In combinatie met een niet noodzakelijke fysieke aanwezigheid geeft dat veel vrijheid. Zelfs een examen en de beoordeling daarvan kan inmiddels eenvoudig via een portal worden gedaan. De rol van contactonderwijs wordt steeds meer overgenomen door e-learning.
De inzet van technologie alleen is niet voldoende om van blended learning te spreken. ‘Blended’ onderwijs vereist een ideale balans tussen klassiek onderwijs in een klaslokaal en een digitale aanvulling daarop. De rol van de docent is hierin essentieel, aangezien digitaal leren de verantwoordelijkheid voor een goed eindresultaat meer bij de leerling legt. Het is aan de docent om te bepalen welke elementen van de leerstof en onderwijsvorm het meest geschikt zijn voor klassikaal onderwijs.
De meerwaarde van fysieke aanwezigheid bij een practicum voor het leren van hartmassage, een specifieke operatie of andere handeling ligt voor de hand. De theoretische voorbereiding kan echter prima online worden gedaan. Het scheelt de student zowel reistijd als kosten en geeft vooral de vrijheid en flexibiliteit om op een zelfgekozen tijdstip en locatie te leren.
Voordelen blended learning
Blended leren neemt sterk toe in populariteit. En dat is niet voor niets, want deze onderwijsvorm biedt de perfecte mix tussen klassiek onderwijs en e-learning. We zetten de belangrijkste voordelen van blended learning op een rij.
Voordeel #1: Flexibiliteit voor zowel docent als leerling
Blended leren betekent dat de student zelf beslist wanneer hij of zij tijd aan het leren besteedt. Aanvullend lesmateriaal bekijken, opdrachten maken of extra coaching aanvragen is erg eenvoudig. Het levert een betere verhouding tussen werk of studie en privé op. Veel studenten ervaren dit als erg waardevol.
Voordeel #2: Grotere en betere toegankelijkheid van leermiddelen
Met de komst van blended leren zijn de mogelijkheden om te leren sterk uitgebreid. Naast de klassikale lessen voegen zaken zoals video’s, webinars, vragenlijsten, whitepapers en achtergrondinformatie veel toe. Zelfs online één-op-één coachingsessies met de docent behoren tot de mogelijkheden. Door de bijna onbeperkte hoeveelheid leervormen en -middelen biedt de online omgeving volop kansen om kennis op te doen en gemakkelijker te leren.
Voordeel #3: Meer zelfredzaamheid en autonomie
Blended leren betekent meer vrijheid en flexibiliteit voor studenten. Dat vraagt veel van het vermogen om zelfredzaam te zijn. Intrinsiek gemotiveerde leerlingen hebben hier waarschijnlijk weinig moeite mee, maar voor anderen vormt het een uitdaging om zich niet te laten afleiden door andere zaken. Doordat het vertrouwen en de verantwoordelijkheid voor kennisoverdracht meer bij de leerling komt te liggen, ontwikkelen zij hun vaardigheden op het gebied van zelfredzaamheid en autonomie. Iets waar zij de rest van hun leven profijt van hebben.
Voordeel #4: Monitoring en toetsing eenvoudiger en sneller
Zowel voor de docent als leerling betekent blended leren dat toetsen en examens afnemen geheel digitaal en online mogelijk is. Concreet betekent dat voor de docent dat het nakijken sneller verloopt en voor de student dat deze zijn uitslag sneller, of zelfs al direct na een toets in handen heeft. Tijdswinst voor beide partijen dus.
Nadelen blended learning
Hoewel blended leren veel belangrijke voordelen biedt, zijn er ook nadelen die we hieronder puntsgewijs benoemen.
- De afhankelijkheid van technologie wordt groter;
- Starten met blended leren kent een leercurve;
- Er is minder controle over studenten;
- Mogelijke opstartkosten voor hard- en software;
- De ontwikkeling en het afstemmen van een curriculum met online lesmateriaal vergt tijd en kennis.
De rol van digitale whiteboards bij blended learning
Met de opkomst van blended leren verandert het klassieke onderwijs naar een omgeving met vrijwel oneindige mogelijkheden om te leren. Hoewel e-learning en digitaal leren ongetwijfeld een steeds grotere rol spelen, blijven contactmomenten met studenten binnen een blended leeromgeving essentieel. Wanneer alle kennisoverdracht online plaatsvindt, spreken we niet langer van blended, maar louter digitaal leren. Het is juist het persoonlijke contact met andere studenten en de docent die een uitstekende aanvulling vormen in de mix waaruit blended leren bestaat. Het is aan de docent om de verhoudingen van deze ideale mix te bepalen.
Tijdens de fysieke contactmomenten hoeft dat niet te betekenen dat de docent alleen zelf aan het woord is, integendeel zelfs. Ook tijdens de les bieden elektronische hulpmiddelen zoals digitale whiteboards een grote meerwaarde. Steeds meer scholen en opleiders maken inmiddels gebruik van een digibord. Het grootste voordeel daarvan is dat de lesvorm veel interactiever wordt. De les komt meer tot leven, dankzij de inzet van animaties, filmpjes, afbeeldingen en geluid. Bovendien biedt een digitaal whiteboard de mogelijkheid om ook de online deelnemers van een les op het scherm weer te geven. In deze combinatie van blended en hybride leren worden de leerlingen op afstand veel meer bij het klassikale onderwijs betrokken.
Het digitale whiteboard biedt leerlingen met een lager tempo de kans om de stof verder te verduidelijken, iets dat in een traditionele lesvorm aanzienlijk lastiger is. Een interactieve quiz, ‘drag-and-drop’-oefeningen of instructievideo geeft een veel beter beeld en draagt bij aan de effectiviteit van de kennisoverdracht. De weergegeven content op een digitaal whiteboard biedt daarnaast de gelegenheid en inspiratie om met elkaar over de stof in discussie te gaan. Op die manier leren studenten van elkaar en draagt het digibord hier op een positieve wijze aan bij.
Digitale whiteboards van Promethean voor optimaal blended learning
De aanwezigheid van een digitaal whiteboard van Promethean met interactieve display technologie vormt de perfecte oplossing voor elke docent of onderwijsinstelling die zich bezighoudt met blended leren. Het scherm beschikt over meer dan 10 gelijktijdige aanraakpunten, die studenten stimuleren om interactie met elkaar en het scherm aan te gaan. Via een eenvoudige interface werken leerlingen samen op het ActivBoard Touch en heeft u optimale gelegenheid de lesstof veelzijdig en gevarieerd aan te bieden. Met een digitaal whiteboard toont u de verbanden tussen bepaalde objecten of andere zaken eenvoudig aan en ondersteunt u de leerstof met interessante video’s en animaties. Promethean zorgt ervoor dat u over de juiste hulpmiddelen beschikt om van uw blended leeromgeving een succes te maken.
Benieuwd naar de mogelijkheden, of wilt u weten waarom blended learning in combinatie met een digitaal whiteboard van Promethean voor u de beste oplossing is? Vraag vandaag nog een live (online) demo van onze interactieve displays en onderwijssoftware aan. We laten u de mogelijkheden afgestemd op uw specifieke situatie graag en uiteraard geheel vrijblijvend zien.